Οι remoted ζουν δίπλα μας

Εσύ πόσο ...χικικομόρι είσαι; Η Τζένη Τ είναι 45 χρονών και ζει μόνη της με δύο γάτες στο κέντρο της Αθήνας. Χωρισμένη χωρίς παιδιά και κοντινούς συγγενείς, ταξιδευει αρκετά για τις ανάγκες της δουλειάς της την οποία όμως το μεγαλύτερο διάστημα είναι ...remoted. Μπαίνει on line από τη μία σύσκεψη στην άλλη, μιλά στο skype με δυό τρεις ανθρώπους από το εξωτερικό, από τη Μεγάλη Βρετανία κυρίως όπου σπούδασε. Κλείνει δουλειές με τουριστικούς πράκτορες από το εξωτερικό, για μια ηλετκρονική πλατφόρμα τουριστικής εμπειρίας. Όλα είναι διαδικτυακά. Και κυρίως η επικοινωνία. "Στην αρχή λαχταρούσα να βρεθώ με κόσμο. Μετά άρχισα να μαθαίνω ισπανικά on line, να επικοινωνώ με το gpt chat για να διορθώσω κάποια κείμενα, παρακολουθώ ταινίες στο netflix ακολουθώ μεγάλα τουριστικά sites για να ενημερωθώ και παραγγέλνω on line Παρόλα αυτά ταξιδεύω πολύ και χαίρομαι την επαφή με τον κόσμο, αρκεί να είναι περιορισμένη. Να ολοκληρώνεται δηλαδή σε ένα ορισμένο διάστημα και να γυρνώ για να μείνω μόνη μου στον δικό μου χώρο", λέει. Η Τζένη Τ δεν είναι η μόνη που μετά την πανδημία αισθάνθηκε την ανάγκη για ακόμη περισσότερο δικό της χώρο και ακόμη περισσότερη απόσταση από τους άλλους. Οι εξ...αποστάσεως γύρω μας είναι μια όλο και μεγαλύτερη ομάδα που πρσπαθεί να ορίσει τον δικό της προσωπικό χώρο, να κοινωνικοποιηθεί μερικώς και φλερτάρει έντονα με την τάση του οικειοθελούς απομονωτισμού. Οι κατ επιλογήν απομονωμένοι δεν είναι καθόλου δυσλειτουργικοί. Ή μάλλον φαινομενικά δεν είναι. Προτιμούν να περνούν χρόνο στο σπίτι αξιοποιώντας όλες τις δυνατότητες της σύγχρονης τεχνολογίας. Άλλοι πάλι είναι άνθρωποι που αναζητούν έναν εναλλακτικό τρόπο ζωής και επαφής με τους άλλους. Το παράδειγμα του Κώστα Ζ είναι χαρακτηριστικό. Πρώην στέλεχρος πολυεθνικής μετά την πίεση που αισθάνθηκε από το σύστημα κυρίως στο χώρο εργασίας παράτησε την καρριέρα του και γυρνά τον κόσμο κάνοντας εποχικές δουλειές. Αυτοί οι νέο...hipsters με υψηλό μορφωτικό επίπεδο αναζητούν το ...νόημα της ζωής σε πιο ουσιαστικές καταστάσεις όπως τη ζωή κοντά ή μάλλον στη φύση. Η πανδημία που πρόσφατα ζήσαμε δημιούργησε νέες καταστάσεις. Στην Ιαπωνία για παράδειγμα 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι ηλικίας από 15 έως 64 ετών ζουν σε κοινωνική απομόνωση. Η κατηγορία έχει γίνει γνωστή ως χικικομόρι και σε ελεύθερη μετάφραση είναι οι εθελουσίως απομονωμένοι. Η πανδημία, η διάρρηξη των οικογενειακών δεσμών, η παρατεταμένη οικονομική κρίση που έχει αλλάξει την κοινωνική διαστρωμάτωση, η ανάπτυξη της τεχνολογίας και του διαδικτύου, δημιουργούν νέες κοινωνικές τάσεις.

Στην Ευρώπη και στην Ελλάδα σχετικά πρόσφατα αναδύθηκαν μέσω της οικονομικής και ενεργειακής κρίσης οι ομάδες συγκατοίκησης. Φαινομενικά βρίσκονται στον αντίποδα όλων των παραπάνω. Στην ουσία η ανάγκη για συνύπαρξη και κατά περίπτωση συγκατοίκηση ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας (60+) προέκυψε από τις ίδιες αιτίες: Την μοναξιά που νιώθουν μεγαλύτερης κυρίως ηλικίας άτομα όταν ο, η σύντροφός τους δεν υπάρχει πιά (για πολλούς λόγους), όταν τα παιδιά και οι συγγενείς τους βρίσκονται μακριά (πρακτικά και θεωρητικά) και όταν τα συμπτώματα της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης (χαμηλές συντάξεις, ακριβή τροφή και στέγη) είναι γι αυτούς δυσβάσταχτα. Τα μέλη της ευρύτατης (αριθμεί περισσότερα από 500 μέλη στη Θεσσαλονίκη) ομάδας "συγκατοίκηση 60+" έχουν ως απώτερο στόχο να αποκτήσουν χώρους συγκατοίκησης ώστε να μοιράζονται τα έξοδα, τις ανάγκες τους και τη συντροφιά τους. Προς το παρόν αυτό που έχουν πετύχει -και είναι σημαντικό- είναι μια δικτύωση και πολλές ακόμη αφορμές για να βγαίνουν από το σπίτι τους και να περνούν καλά. Δεν είναι και λίγο... Οι απομονωμένοι αλλά κι αυτοί που αναζητούν την συντροφιά μέσω ομάδων αλληλουποστήριξης και κοινωνκοποίησης είναι οι "όψεις" της κοινωνίας που γίνεται όλο και πιο σκληρή, υψώνοντας διαχωριστικές γραμμές και όρια μεταξύ μας.

Κάθε Κυριακή την ίδια ώρα

Τζίνα Ψάρρη Εκδόσεις Υδροπλάνο «Τώρα έχω μια καλή δικαιολογία για να μην πάω στην εκκλησία», γέλασε και άνοιξε το ραδιόφωνο. Όχι πως είχε καμιά διάθεση να παρακολουθήσει καμιά εκπομπή . Μια φωνή ήθελε να ακούσει και λίγες ευχάριστες νότες να χορεύουν γύρω της. Έφαγε κάτι πρόχειρο και, όπως πάντα, στις τέσσερεις ακριβώς, χώθηκε στη φαρδιά πολυθρόνα μπροστά στο παράθυρο για να απολαύσει τον καφέ της. Με δυο κουταλιές ζάχαρη, ακριβώς όπως ο πατέρας της, η αρρώστια δεν την είχε φοβίσει στο ελάχιστο. Αναζήτησε το κομπολόι του, χάιδεψε για ώρα τις κεχριμπαρένιες χάντρες και νοστάλγησε. Το αρχοντικό της στη Μενεμένη, τα γλυκά ελαφίσια μάτια του αδικοχαμένου αδερφού της, την Εμινέ. Πού να βρισκόταν άραγε; Πώς να ήταν τώρα η ζωή της; Θυμήθηκε με απόλυτη διαύγεια τη φτωχική ζεστασιά του σπιτιού της φιλενάδας της, τις κατάμαυρες πλεξούδες της, τα γέλια που έκαναν παρέα. Και μετάνιωσε που δεν αποδέχτηκε την πρόσκληση της Ξανθής να κατέβει στην πρωτεύουσα για τις γιορτές. Μετάνιωνε που καθόλου δεν την ενδιέφερε το γεγονός ότι η μάνα και η αδελφή του Κωστή δεν είχαν την ίδια ευαισθησία ποτέ της δε λειτούργησε συγκριτικά. Η Εύα με τον άντρα της είχε ταξιδέψει εις Παρισίους, η καλή της Νίτσα στο Ειρηνοχώρι, τα πάτρια εδάφη του συζύγου της. Η Κρυσταλλία την είχε προσκαλέσει για το χριστουγεννιάτικο γεύμα η αλήθεια είναι, μια πρόκληση τόσο χλιαρή, τόσο από κακώς εννοούμενη υποχρέωση, που η Γίτσα της την πέταξε κατάμουτρα. «Ευχαριστώ, δεν θα έρθω. Μην είμαι εγώ η αιτία να στερηθείτε ένα πιάτο φαϊ», της απάντησε καυστικά και η αδερφή της δεν προσπάθησε καν να αντιτείνει στην ειρωνεία. Θυμήθηκε την αγαπημένη της φίλη , που τούτη την ώρα θα άναβε με προσοχή την μενορά και θα προσευχόταν με το κεφάλι κατανυκτικά χαμηλωμένα. Και καθόλου δεν θα την ένοιαζε που όπως κάθε χρόνο έπρεπε για ώρες να ξεκολλάει τα περσινά λιωμένα κεριά με βελόνες, μαχαίρια ή ό,τι άλλο αιχμηρό χωρούσε στις μικρές υποδοχές! Πόσο της έλειπε!» Αυτή είναι η Γίτσα. Είναι η ηρωϊδα του βιβλίου «Κάθε Κυριακή την ίδια ώρα» εκδόσεις Υδροπλάνο. Η Τζίνα Ψάρρη, γράφει για τη Γίτσα και διηγείται με αμεσότητα, ζωντάνια και γλαφυρότητα το ταξίδι μιας ολόκληρης ζωής. Μαζί μ αυτό το ταξίδι της ίδιας της χώρας από την Προσφυγιά, στον Πόλεμο, στον Εμφύλιο, τη Δικτατορία και τη Μεταπολίτευση. Είναι μια ιστορία γεμάτη σοφία και ανθρωπιά. Ποτισμένη με τον μόχθο και την αγωνία της φιληνάδας της διπλανής μας πόρτας, της μητέρας ή της δικιάς μας γιαγιάς. Και διασώζει την αυθεντικότητα των χαρακτήρων και την εντιμότητα των ανθρώπων που δημιούργησαν αυτό που είμαστε, αυτό που είναι σήμερα η δική μας ζωή ή καλύτερα το δικό μας αξιακό σύστημα: «Τέντωσε με τα χείλη ένα ξεφτισμένο τσιμπιδάκι, να πιάσει την ατίθαση τούφα, να στερεώσει και την αμηχανία της μαζί. Δεν ήταν μαθημένη σε εξομολογήσεις, μέσα της τα κρατούσε όλα. Είχε από χρόνια δώσει όρκο στον εαυτό της να μην ξανακλάψει ποτέ. Όχι από πίκρα τουλάχιστον. Τον τήρησε. Ή, δεν της δόθηκε ο χρόνος να τον πατήσει. «Δεν είχες εύκολη ζωή μάνα μου», μουρμούρισε μέσα από τα σφιγμένα της χείλη η Ξανθή, να καταπιεί τον λυγμό που ανέβαινε κι έδενε κόμπο στον λαιμό της. «Μακάρι τη ζωή να τη διέταζες κι εκείνη να χαμήλωνε το κεφάλι υπάκουα. Αμήν, αλλά δεν γίνεται έτσι» «Λαχταράς ποτέ όσα δεν είχες;» «Δεν έχω τέτοιο δικαίωμα, κανείς δεν μου το έδωσε. Πόθησα την ηρεμία, μια ρουτίνα να με κάνει να βαρεθώ και δεν τη βρήκα ποτέ, από παιδί. Είχα άλλα, όμως. Έχω, ακόμα. Εδένα και την αδερφή σου, δυό γαμπρούς μαλάματα, εγγόνια. Είμαι ευλογημένη».

ΟΤΑΝ ΠΕΘΑΙΝΟΥΝ ΟΙ ΕΡΑΣΤΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Η άνοδος και η πτώση ενός (ακόμη) έρωτα. «Τράβηξε απότομα το στόμα του και χωρίς να πει λέξη,έπιασε τα πόδια μου από τους μηρούς. Με ένα σπρώξιμο μπήκε μέσα μου, χωρίς περισσότερα προκαταρκτικά, σαν να ήταν επείγουσα η ανάγκη, σαν να εξαρτιόταν η ζωή του από τον υγρό και ζεστό κόλπο μου. Οι κινήσεις του ήταν δυνατές και απότομες, σχεδόν θυμωμένες. Κρατούσα ανοιχτά τα μάτια μου. Απολάμβανα αυτόν τον λυσσασμένο εραστή που μπαινόβγαινε στο κορμί μου και το συντάραζε με χιλιάδες ερωτικά Ρίχτερ. Ευχόμουν να μην αναδυθεί άλλο συναίσθημα εκτός από τη λαίμαργη ευχαρίστηση της σάρκας, ειδικά τούτη την ώρα…» Δε…μασάει τα λόγια της η συγγραφέας, ούτε κρύβεται πίσω από συμβολικές λέξεις και αποσιωπητικά. Ειλικρινές, τίμιο σχεδόν γενναίο, ναι , ένα ακόμη βιβλίο που μιλά για τον έρωτα, αυτό το γνωστό-άγνωστο προκλητικό συναίσθημα που δίνει γεύση στην καθημερινότητά μας. «Όταν πεθαίνουν οι εραστές του κόσμου», το αυτοεκδιδόμενο βιβλίο της Κατερίνας Φασέγγα ακολουθεί την αρχή, την πορεία και το τέλος μιας σχέσης ή μιας αυταπάτης ή καλύτερα μιας (ακόμη) διάψευσης. Κι εμείς λατρεύουμε τα τρίτα πρόσωπα, τις θυμωμένες πρώην, τις ανελέητες συγκρούσεις στην αρένα του έρωτα. Όχι της αγάπης, αλλά αυτού του συναισθήματος που παρασύρει κυρίως το κορμί και όλες του τις αισθήσεις.

«Κλείσαμε αισίως ενάμισι μήνα μαζί. Αν υπολογίσουμε και το διάστημα που συνομιλούσαμε, το υπέροχο συναπάντημά μας μετρούσε δυόμισι μήνες. Όλο αυτό το διάστημα ο Τάκης ήταν συνεπής απέναντι στην πρώτη υπόσχεσή μας, ραντεβού κάθε δεύτερο σαββατοκύριακο. Το εκτιμούσα, ομολογώ. Αυτό το δεκαπενθήμερο όμως ήταν διαφορετικό από τα προηγούμενα. Μου φάνηκε ότι διήρκεσε όσο μια δεκαπενταετία . Η αγωνία μου ξεπέρασε τα όρια ασφαλείας. Ο λόγος ήταν ότι θα επισκεπτόμουν για πρώτη φορά τον τόπο διαμονής νής του και φυσικά το σπίτι του. Η ακράτητη ανυπομονησία εντοπιζόταν πρωτίστως στην περιέργεια να διερευνήσω τον χώρο και το περιβάλλον του γενικότερα. Πάντα πίστευα ότι η κατοικία αποτελεί σπουδαία πηγή πληροφοριών, όχι τόσο για το κοινωνικοοικονομικό στάτους όσο για την ψυχοσυναισθηματική κατάσταση των ανθρώπων. Μιλήσαμε στο τηλέφωνο. «Τι ώρα σκέφτεσαι να ξεκινήσεις;» «Δεν έχω ιδέα, αργά μάλλον». «Άντε, δεν αντέχω». Τι όμορφη αυτή η δήλωση! Μήπως άντεχα εγώ; «Ανυπομονώ! Δεν κρατιέμαι», τον διαβεβαίωσα. «Θα σε περιμένω». Κλείσαμε το τηλέφωνο. Από εκείνη τη στιγμή και μετά, το όριο ανάμεσα στη λογική και την παραφροσύνη καταργήθηκε». «Ξεφλουδίζει» την ερωτική σχέση η Κατερίνα Φασέγγα. Επιστρατεύει την επαγγελματική της ιδιότητα, είναι ψυχολόγος για να παρατηρήσει, να καταγράψει να διερευνήσει τα στάδια ενός έρωτα. Όπως τα στάδια ενός θανάτου που -ευτυχώς δηλαδή- οδηγεί τις περισσότερες φορές στην αναγέννηση ενός καλύτερου εαυτού. Το βιβλίο της Κατερίνας Φασέγγα «Όταν πεθαίνουν οι εραστές του κόσμου» είναι αυτοέκδοση και παρουσιάζεται τη Δευτέρα 13 Φεβρουαρίου στον πολυχώρο Μαλλιάρης Παιδεία. «Ανατόλια»

Η κατακόμβη του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου

Η κατακόμβη του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου -Να έλθεις εδώ του Αη Γιαννιού που έχει λειτουργεία, μου είπε ο κύριος που μπήκε μέσα στο Ναό του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου απέναντι από την Του Θεού Σοφία , τη δική μας Αγιά Σοφιά στη Θεσσαλονίκη.

Είμαι στην «κατακόμβη» του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, εκεί που βρίσκεται -στον αύλειο χώρο και επιτέλους συντηρείται ένα από τα μεγαλύτερα σωζόμενα ομαδικά βαφτηστήρια των πρωτοχριστιανικών χρόνων.Δίπλα του στον ίδιο χώρο δεσπόζει ένας κίονας που θα μπορούσε να είναι από κάποιον αρχαιοελληνικό ναό αν και ελάχιστα τέτοια δείγματα σώζονται στη βυζαντινή πόλη. Ο Ναός του Αγίου Ιωάννη, με την ξεχωριστή του αρχιτεκτονική έχει γίνει γνωστός για την κατακόμβη του -μπορεί να είναι και η μεγαλύτερη σε βάθος που υπάρχει στη Θεσσαλονίκη τουλάχιστον-αλλά και για αγίασμά του και τη θαυματουργή του εικόνα. Ήταν η εικόνα του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου που βρέθηκε άθικτη από την πυρκαγιά του 1917 όταν όλα γύρω είχαν γίνει στάχτη. Σ εκείνο το σημείο βρίσκονταν ο πρώτος ναός του Αγίου.

Κατά τον γεωλόγο Σπύρο Παυλίδη η εξήγηση της άθικτης εικόνας αλλά και του αγιάσματος που αναβλύζει ακόμη κάτω από το έδαφος είναι λιγότερο…μεταφυσική. Πρόκειται για τα υπόγεια ρέματα της πόλης που κράτησαν άθικτη την εικόνα του Αγίου και μεταφέρουν μέχρι σήμερα δροσερό νερό από το Χορτιάτη. Πάντως η υγρασία και η έλλειψη συντήρησης της υπόγειας στοάς έχουν κάνει την κάθοδο στην κατακόμβη ιδιαίτερα επικίνδυνη για τους επισκέπτες προσκυνητές, αλλά και για την κατάσταση των εικόνων που βρίσκονταν στο εσωτερικό της , γι αυτό και οι περισσότερες έχουν μεταφερθεί στο Ναό που είναι χτισμένος ακριβώς πάνω της.