Σώστε τον Ναό της Αφροδίτης!!!

Ανηφορίζοτνας προς την πλατεία Αντιγονιδών, που με τόση φροντίδα δενδροφύτευσαν τα μέλη του Σωματείου «Φίλοι του Πρασίνου Θεσσαλονίκης» μετά από προτροπή του αείμνηστου Προέδρου του Στέφαου Δάγγα, προσπερνά κανείς ένα, ακόμη φραγμένο με λαμαρίνες οικόπεδο που έχει μετατραπεί σε σκουπιδότοπο .

Κι όμως , μια προσεκτικότερη ματιά μέσα από τις χαραμάδες των βρόμικων λαμαρινών θα φέρει στο φως πράγματα θαυμαστά και παράξενα, όπως τις βάσεις αρχαιοελληνικών (!) κιόνων ή ένα ακόμη μυστηριώδες άνοιγμα, στη βόρεια πλευρά του οικοπέδου, που φαίνεται ότι κάποτε ήταν φραγμένο.

Ήταν το 2009 , όταν πολλοί από τους κατοίκους της περιοχής Αντιγονιδών και μέλη του Σωματείου Φίλοι του Πρασίνου Θεσσαλονίκης έβαλαν στόχο να αναβαθμίσουν την περιοχή τους . Έτσι , εκτός από τα σχέδια ανάπλασης της πλατείας, σκέφτηκαν να αναδείξουν έναν από τους κρυμμένους και άγνωστους θησαυρούς της πόλης: Τον υστεροαρχαϊκό ναό της Θεάς Αφροδίτης!

Το 2000 , με την ευκαιρία της κατεδάφισης της διώροφης οικοδομής, σε οικόπεδο που βρίσκεται στην πλατεία Αντιγονιδών, πραγματοποιήθηκε ανασκαφή από την αρχαιολόγο Α Τασιά, η οποία ξανάφερε στο φως την κρυμμένη πλούσια ιστορία της πόλης. Αποκαλύφθηκε, τότε το ανατολικό τμήμα της κρηπίδας του συγκεκριμένου ναού, αγάλματα των ελληνορωμαϊκών χρόνων και πλήθος θραυσμάτων αρχιτεκτονικών μελών.

Ο υστεροαρχαϊκός ναός, της Αφροδίτης ήταν γνωστός από τα διάσπαρτα, στην πόλη της Θεσσαλονίκης, ιωνικά αρχιτεκτονικά μέλη του, τα περισσότερα από τα οποία προέρχοτναν από την εκσκαφή των θεμελίων που έγινε το 1936 για την ανέγερση διώροφης οικοδομής, στο οικόπεδο που βρίσκεται στη διασταύρωση των οδών Κρυστάλλη και Διοικητηρίου.

Στην ίδια περιοχή, σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων, στα θεμέλια οικοδομής που βρίκεσται ακριβώς απένταντι από τα ερείπια του ναού, έχουν βρεθεί μέλη αγαλμάτων , τα οποία πραχώθηκαν βιαστικά, στην διάρκεια της οικοδομικής ανέγερσης τις δεκαετίες 1960 και 1970.

Ορισμένοι από τους παλαιότερους κατοίκους της περιοχής Αντιγονιδών, θυμούνται ακόμη ότι στα θεμέλια των πολυώροφων οικοδομών, που στήνονταν με τις επιταχυνόμενες διαδικασίες αντιπαροχής, παραχώνονταν βιαστικά «αρχαίες κολόνες και αγάλματα».

Η περιοχή, που τώρα πια ονομάζεται Διοικητήριο, ήταν γνωστή στους ρωμαϊκούς χρόνους της πόλης , ως περιοχή των ιερών , αφού εκεί ήταν συγκεντρωμένοι οι περισσότεροι ναοί αφιερωμένοι σε θεούς αλλά και σε αυτοκράτορες.

Το ύψος των κιόνων του Ναού φαίνεται να ξεπερνούσε τα επτά μέτρα και τα κιονόκρανα , σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, χρονολογούνται στο τέλος του 6^ου –αρχές 5^ου αιώνα π Χ

Το μάρμαρο κατασκευής τους είναι από τη Θάσο. Από την ίδια ποιότητα μαρμάρου δημιουργήθηκαν οι ελάχιστοι , μέχρι σήμερα σωζόμενοι, αρχαιοελληνικοί ναοί, στο χώρο της Βόρειας Ελλάδας.

Το 2009 , οι κάτοικοι όχι μόνο της περιοχής αλλά ολόκληρης της Θεσσαλονίκης κινητοποιήθηκαν για ν απαλλοτριωθεί το οικόπεδο και να προχωρήσει η ανάδειξη του μνημείου.

Ένα σχεδόν χρόνο μετά, ενώ έχει ληφθεί η απόφαση της Επιτροπής Απαλλοτριώσεων , ο ιδιοκτήτης του οικοπέδου δεν έχει ακόμη αποζημιωθεί. Μάλιστα , προσφεύγει τώρα στο ΣτΕ διεκδικώντας να αξιοποιήσει την περιουσία του, η οποία παρμένει σε ...εκκρεμότητα , για πολλά χρόνια, λόγω του μνημείου που έχιε εντοπιστεί στο συγκεκριμένο σημείο.

Η αρχιτεκτονική και καλλιτεχνική αξία του χώρου είναι μεγάλη και μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερη, ειδικά εάν σκεφτεί κάποιος, ότι το, μέχρι τώρα, αρχιτεκτονικά μέλη που έχουν βρεθεί, αποτελούν μόνο το ένα τρίτο των ευρημάτων , που μπορεί να προκύψουν από την ανασκαφή.

Ο υπόλοιπος ναός (μέρος του βρίσκεται ήδη στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης), συνεχίζει δυτικά, κάτω από το οδόστρωμα της οδού Διοικητηρίου και της πλατείας Αντιγονιδών, όπου σήμερα παρκάρουν παράνομα αυτοκίνητα, περιοχή η οποία δε διαταρράχθηκε ποτέ από περαιτέρω ανακοικοδόμηση γεγονός που δημιουργεί τη βεβαιότητα ότι το νέο ανασκαφικό υλικό που θα προκύψει θα είναι πλουσιότερο από αυτό που ήδη έχει αποκαλυφθεί....

Περισσότερα στο βιβλίο : Θεσσαλονίκη 2012 : Ρεπορτάζ στην άλλη πλευρά της πόλης.

Εκδόσεις ΠΗΓΗ. Το βιβλίο διατίθεται στην Πρωτοπορία.

Φωτό –σχέδια από τον καθηγητή του ΑΠΘ Γ Καραδέδο, ο οποίος έχει κάνει μελέτη στο χώρο.