Τα κρυμμένα μυστικά του Σπηλαίου των Πετραλώνων

Το σπήλαιο των Πετραλώνων, διάσημο για το ανθρώπινο κρανίο που εντοπίστηκε στο εσωτερικό του, φέρνει μέχρι και σήμερα στο μυαλό των παλαιότερων τη διαμάχη μεταξύ του Προέδρου της Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδας Άρη Πουλιανού και του Υπουργείου Πολιτισμού για τη διαχείρισή του. Το 1981 ο ΕΟΤ είχε παραχωρήσει στην Ανθρωπολογική Εταιρεία τη λειτουργία του σπηλαίου. Στη συνέχεια ο χώρος χαρακτηρίστηκε αρχαιολογικός, έγινε διοικητική αποβολή και ο ΕΟΤ κατήγγειλε τη σύμβαση. Ακολούθησε σκληρή δικαστική διαμάχη μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και του Προέδρου της Ανθρωπολογικής Εταιρείας που κράτησε χρόνια και τελικά την ευθύνη λειτουργίας του έχει το Υπουργείο Πολιτισμού. Πρόσφατα μάλιστα πριν από ένα χρόνο, ολοκληρώθηκαν οι εργασίες ανάδειξής του.

Ο μοναδικός πλούτος και τα ερωτηματικά γύρω από το κρανίο Η εκδρομή στην Αρχαία Χαλκιδική που διοργάνωσε το Σωματείο Φίλοι του Ιστορικού Κέντρου Θεσσαλονίκης με τη συνδρομή του ξεναγού Ρωμύλου Μαντζούρα, μάς έδωσαν την ευκαιρία να γνωρίσουμε από κοντά το Σπήλαιο και τον πλούσιο διάκοσμό του. Γιατί πέρα από το Κρανίο του Αρχανθρώπου το Σπήλαιο στη Δυτική πλευρά της Χαλκιδικής στο όρος Κατσίκα έχει έναν μοναδικό σπηλαιολογικό και αρχαιολογικό πλούτο. Ο σταλακτικός του διάκοσμος είναι εντυπωσιακός. Στη μεγάλη του «σάλα» γνωστή ως Σπήλαιο των Κόκκινων Πετρών κυριαρχούν τα οξείδια σιδήρου. Η επισκέψιμη έκτασή του αποτελεί το 20% του συνολικού χώρου που καταλαμβάνει (12.000 τ.μ ) Σχηματίστηκε πριν από εκατομμύρια χρόνια και αποτέλεσε ένα κλειστό οικοσύστημα όπου κατέφευγαν άγρια ζώα (έχουν βρεθεί οστά ύαινας, αρκούδας και ελέφαντα πιθανότατα και άνθρωποι όπως μαρτυρά το περίφημο ανθρώπινο απολιθωμένο κρανίο που βρέθηκε κοντά στην είσοδό του και σχεδόν στην επιφάνεια του εδάφους. Στο Σπήλαιο Πετραλώνων βρέθηκαν μόνο λίθινα εργαλεία, κατασκευασμένα κυρίως από χαλαζία και βωξίτη, κοντά στην αρχαία είσοδο του σπηλαίου. Τα εργαλεία αυτά κατασκευάστηκαν και χρησιμοποιούνταν από τους παλαιολιθικούς ανθρώπους κυρίως για την επεξεργασία της τροφής τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, κατακερματισμένα οστά ζώων που βρέθηκαν κοντά ή δίπλα στα λίθινα εργαλεία φέρουν εμφανή ίχνη κοπής και θραύσης, ως αποτέλεσμα της σφαγής και του τεμαχισμού των ζώων από τον άνθρωπο, με τη χρήση των εργαλείων αυτών. Τα ευρήματα αυτά αποτελούν μια από τις πρώτες μαρτυρίες κατοίκησης του ελληνικού γεωγραφικού χώρου

Στο ερώτημα γιατί εντοπίστηκε μόνο το κρανίο και όχι άλλα τμήματα σκελετού, οι πιθανές απαντήσεις είναι πολλές με επικρατέστερη αυτή που αναφέρει ότι το σώμα παρασύρθηκε από παρακείμενο ποταμό. Όσο για τη χρονολόγησή του που για χρόνια ήταν αντικείμενο διαμάχης μεταξύ του Προέδρου της Ανθρωπολογικής Εταιρείας Άρη Πουλιανού και του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης σύμφωνα με αρκετές ενδείξεις θεωρείται ότι είναι 700.000 χρόνων π. Χ Η ακριβής απάντηση στο ερώτημα φαίνεται αρκετά περίπλοκη εάν σκεφτεί κανείς ότι δεν μπορεί να εξακριβωθεί το ακριβές σημείο (στρώμα) που εντοπίστηκε το 1960 Η έρευνα στο σπήλαιο συνεχίζεται σήμερα από την αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού, την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας–Σπηλαιολογίας, με σύγχρονες μεθόδους και λεπτομερή τεκμηρίωση, με σκοπό την καλύτερη κατανόηση της ιστορίας του σπηλαίου και της χρήσης του από τα ζώα και τον άνθρωπο. Πρόσφατα, κατά τα έτη 2019–2020, διενεργήθηκε ανασκαφή κοντά στη φυσική είσοδο του σπηλαίου, στη θέση «Τομή Β».

Περισσότερες πληροφορίες petralonacave.gr