Πολεμικές ρητορικές σε καιρό Ειρήνης

To Εργαστήριο Ειρηνευτικής Δημοσιογραφίας (Peace Journalism Lab*) και οι δημοσιογράφοι των Βαλκανίων απέναντι στην καθημερινή ρητορική μίσους. Τα ευρήματα της έρευνας που πραγματοποιήθηκε σε πέντε βαλκανικές χώρες την Ελλάδα, τη Βόρεια Μακεδονία, το Κόσσοβο, τη Σερβία και την Αλβανία, δείχνουν με τον πιο καταφανή τρόπο ότι οι δημοσιογράφοι οι οποίοι καθημερινά γράφουν για τη ρητορική μίσους εναντίον ευάλωτων ομάδων, μειονοτήτων, μεταναστών κ.ά, πέφτουν και οι ίδιοι θύματά της. Μάλιστα όπως τόνισε ο εκπρόσωπος του Εργαστηρίου PJL (Εργαστήριο για την ερευνητική και ειρηνευτική δημοσιογραφία) καθηγητής του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ στο ΑΠΘ Νίκος Παναγιώτου, « για τους περισσότερους δημοσιογράφους η ρητορική μίσους που στρέφεται εναντίον τους είναι μέρος της κανονικότητάς τους». Σε μια παρατεταμένη περίοδο κρίσης που ξεκίνησε από το 2012 και δεν φαίνεται να τελειώνει , η Δημοσιογραφία όπως τουλάχιστον την γνωρίζαμε δεν υπάρχει πια. Η ανάδειξη της Δημοσιογραφίας των Πολιτών μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα , έδωσε βήμα στους (αγανακτισμένους κυρίως) πολίτες να διεκδικήσουν το δικό τους μερίδιο πληροφόρησης, δικτύωσης, δημοσιότητας. Η στρεβλότητα που βιώνουμε ως χωροχρονική διάσταση έγινε μια κανονικότητα στην οποία κινούμαστε ως Κοινωνία. Το φαινόμενο της Ρητορικής Μίσους κατά των Δημοσιογράφων. Η ρητορική μίσους κατά των δημοσιογράφων αναφέρεται σε κάθε μορφή επικοινωνίας, έκφρασης ή συμπεριφοράς που στοχοποιεί τους δημοσιογράφους ειδικά λόγω του επαγγέλματός τους, με σκοπό να υποκινήσει , να προωθήσει ή να δικαιολογήσει μίσος , διακρίσεις ή βλάβη προς αυτούς. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει προφορικές γραπτές ή διαδικτυακές επιθέσεις, απειλές, εκφοβισμό ή παρενόχληση με στόχο την υπονόμευση του έργου της αξιοπιστίας ή της προσωπικής ασφάλειας των δημοσιογράφων. Από το ‘ρουφιάνοι δημοσιογράφοι’ που εκτοξεύεται για να στηλιτεύσει (!) τις σχέσεις της Δημοσιογραφίας με την Πολιτική και την Αστυνομία, αλλά και η λεγόμενη «κίτρινη δημοσιογραφία» το…αίμα και σπέρμα που αποτελεί μέχρι σήμερα άλλοθι για να ικανοποιηθούν οι ορέξεις των τηλεθεατών που ανεβάζουν την τηλεθέαση, φτάσαμε στην περίοδο των Μνημονίων και της παράνομης διακίνησης μεταναστών, στους ανήθικους δημοσιογράφους που τα έχουν κάνει «πλακάκια» με την Εξουσία, στον διχαστικό λόγο που εκτοξεύεται άκριτα κυρίως μέσα από τα social media. Η έρευνα έχει εντοπίσει επαναλαμβανόμενα θέματα ή αφηγήσεις που χρησιμοποιούνται για να αναπτυχθεί ρητορική μίσους κατά δημοσιογράφων. Αυτά περιλαμβάνουν πολιτικές προκαταλήψεις, εθνοτικές ή θρησκευτικές εντάσεις ή στόχευση συγκεκριμένων πεδίων έντασης ιδίως εκείνων που σχετίζονται με πολιτικά θέματα, ψευδείς ειδήσεις ή με την ερευνητική δημοσιογραφία. Σύμφωνα με τα συμπεράσματά της πρέπει να γίνουν νομικές μεταρρυθμίσεις έτσι ώστε να προστατεύονται οι δημοσιογράφο και να αναπτυχθούν οι δεξιότητες των επαγγελματιών δημοσιογράφων μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα σχετικά με την αντιμετώπιση της ρητορικής μίσους Την έρευνα διεξήγαγαν το Εργαστήριο Ειρηνευτικής Δημοιογραφίας , Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ ΑΠΘ (Ελλαδα), το Πανεπιστήμιο του Νόβισαντ (Σερβία), το Πανεπιστήμιο Hasan Prihtina (Κοσσυφοπέδιο)Center for Social Innovations BLINK 42-21 (Βόρεια Μακεδονία) Blue Link (Βουλγαρία)

Too late for goodbyes Τα παραπάνω στοιχεία που αναφέρονται στα αποτελέσματα της έρευνας βρίσκονται κατά τη γνώμη μου πολύ μακριά από την πραγματική κατάσταση των ΜΜΕ και των ανθρώπων που εργάζονται σε αυτά στην Ελλάδα. Η χώρα μας παραμένει στον πάτο της κατάταξης για την ελευθερία του Τύπου στην ΕΕ Η Ελληνική Δημοσιογραφία βρίσκεται υπό διαρκή απειλή. Η περίπτωση του σκανδάλου Predatorgate είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Οι καταχρηστικές αγωγές εναντίον δημοσιογράφων, σύνηθες φαινόμενο. Η δολοφονία του δημοσιογράφου Γιώργου Καραίβάζ παραμένει ανεξιχνίαστη, οι πιέσεις και φυσικά η συρρίκνωση πόρων προς την Ανεξάρτητη και την Ερευνητική Δημοσιογραφία είναι η πραγματικότητα με την οποία έχουν συμβιβαστεί στην πλειοψηφία τους οι δημοσιογράφοι. Η απαξίωση του επαγγέλματος, η μείωση των εισοδημάτων των επαγγελματιών δημοσιογράφων, η δημιουργία θέσεων «δημοσιογράφων με μπλοκάκια» στα ιδιωτικά, δημόσια κα ΝΠΙΔ ΜΜΕ, η αντικατάσταση των συλλογικών συμβάσεων με ατομικές ορισμένου χρόνου, η σταδιακή μετατροπή του δημοσιογράφου σε «εργολάβο» με αναθέσεις έργου και πελάτες, όλο αυτό το θολό, ανασφαλές τοπίο στο οποίο κινείται ο επαγγελματίας δημοσιογράφος καθημερινά, είναι ίσως το μεγαλύτερο ζήτημα για την Ελευθερία του Τύπου, την Ανεξάρτητη Δημοσιογραφία αλλά και ο «καμβάς» στον οποίο κεντάμε όλοι μαζί τη ρητορική μίσους και τον επιθετικό κοινωνικό μας αυτοματισμό. Επιθέσεις καθημερινές που εξαπολύουμε ο ένας επαγγελματικός κλάδος στον άλλον. *Σε μια χώρα, σε μια περιοχή όπου η Δημοσιογραφία δεν είναι υπό διωγμό, αναρωτιέμαι για ποιον λόγο ένα Εργαστήριο ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο μπορεί να φέρει τον τίτλο «Εργαστήριο Ειρηνευτικής Δημοσιογραφίας» Η Δημοσιογραφία δεν κάνει ούτε ειρήνη ούτε πόλεμο, κάνει γνωστά τα γεγονότα όπως συμβαίνουν.